ثبت «سُخمه» و «هَبَر» در حوزه میراث ناملموس استان ایلام

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی ایلام، زهرا آتش‌بار، مدرس طراحی دوخت مرکز علمی کاربردی جهاددانشگاهی واحد استان ایلام اظهار کرد: سخمه از لباس‌های سنتی زنان زاگرس نشین است، اما سخمه کوردی ایلام با سخمه منطقه کردستان تفاوت‌هایی دارد.

وی گفت: سخمه ایلام بلند و تقریبا به صورت کت بدون آستین و جیب‌دار است و با یراق‌های زرد و طلایی و سکه‌های قدیمی از جنس طلا و نقره بودند، تزئین می‌شد؛ این لباس سنتی جزء لباس‌های نو عروسان بود و سکه‌هایی که هدیه می‌گرفتند به آن آویزان می‌کردند.

این دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی پارچه و لباس با بیان اینکه اکثر بانوان کورد و زاگرس نشین این لباس را می‌پوشیدند، گفت: این سخمه از جنس مخمل بود که در رنگ‌های قرمز لاکی، قرمز جگری، سورمه‌ای و مشکی دوخته می‌شد و بنا بر سن و سلیقه از این رنگ‌ها استفاده می‌کردند.

این مدرس دانشگاه درباه هَبَر هم اظهار کرد: هبر با قدمتی ۲۰۰ ساله نوعی سربند از جنس مخمل است که معمولا به رنگ سیاه و سه گوش که در قدیم چهار گوش هم استفاده می‌شد؛ دو گوشه‌ی این مثلث یا مربع را با نخ ابریشم و گره‌های متقارن تزئین نموده و گاهی از مهرهای ریز رنگارنگ در لابلای گره‌ها استفاده می‌شود؛ در انتهای هر ریشه ابریشمی یک منگوله‌ی ظریف و کوچک هم آویزان می‌کنند که با نخ ابریشم درست شده است.

وی گفت: در دو گوشه‌ی هَبَر نخ‌هایی بافته شده به صورت گیس‌بافت وجود دارد که با دو منگوله نسبتاً بزرگ به دور سر بسته می‌شود؛ برای استفاده از هبر حتما باید ابتدا روسری از جنس گلونی پوشید و بعد هبر به دور سر بسته شود.

آتش‌بار با تاکید بر اینکه بافت ریشه‌ها نیاز به آموزش تخصصی دارد و باید با ظرافت خاصی منظم و یک‌دست بافته شود، گفت: برای ماندگاری و صیانت از این اثر لازم و ضروری است علاقه‌مندان به تولید لباس‌های بومی و سنتی در استان تعلیم داده شوند.

اضافه می‌شود، بر اساس اعلام سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان ایلام، "سُخمه" با شماره ثبت ۲۷۰۳ و "مهارت بافت هبر" به شماره ثبت ۲۷۰۰ بر اساس پژوهش‌های خانم زهرا آتش‌بار در حوزه ثبت میراث ناملموس استان ایلام به ثبت رسیده‌‍اند.