در اولین مجتمع گرمسیری کشور در حوزه گیاهان دارویی چه می گذرد؟

مدیر مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی جهاددانشگاهی ایلام گفت: مجتمع تحقیقات و فناوری گیاهان دارویی در شهرستان دهلران اولین مجتمع در حوزه گیاهان دارویی گرمسیری در کشور است که با هدف تغیر الگوی کاشت، کمک به ایجاد اشتغال خصوصا در مناطق روستایی، تثبیت جمعیت روستایی، تجاری سازی محصولات گیاهان دارویی، فرآوری و بسته بندی محصولات تولید شده در استان ایجاد شده است.
به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی واحد استان ایلام، دکتر مریم مومنی اظهار کرد: علت اصلی فشار تحریم ها به جامعه ایران  اقتصاد تک محصولی مبتنی بر نفت و خام فروشی است. کشورهایی که اقتصاد تک محصولی دارند اقتصادشان آسیب پذیر خواهد بود و در لایه‌های پایین زنجیره ارزش قرار خواهند گرفت و همین موضوع باعث خواهد شد هم به راحتی توسط کشورهایی دیگر جایگزین شوند و هم درآمد کمتری نسبت به کشورهایی که در لایه‌های بالاتر زنجیره ارزش قرار گرفته‌اند داشته باشند.
وی گفت: یکی از راه‌های برون‌رفت از این مشکل که کشور ما در آن دارای مزیت است گیاهان دارویی و داروهای گیاهی است که اهمیت به این موضوع سبب رونق تولید و رشد اقتصادی خواهد شد. صنعت گیاهان دارویی به عنوان یک اقتصاد نوظهور، پویا و سریع الرشد در عرصه جهانی مطرح است و کشورهای مهم و صنعتی در حال سرمایه گذاری در این حوزه هستند به عنوان مثال آلمان و فرانسه سهم مهمی از اقتصاد جهانی در حوزه گیاهان دارویی را به خود اختصاص داده‌اند.
مدیر مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی جهاددانشگاهی ایلام تصریح کرد: ایران به لحاظ تنوع اقلیمی، گونه‌ای و ذخایر ژنتیکی و با بهره‌مندی از 8000 گونه گیاهی که در حدود 2300 از این گونه ها دارویی است دارای پتانسیل عظیمی در این حوزه است اما با وجود این موضوع عملا جایگاه مناسب و مطلوبی ندارد.
مومنی ادامه داد: حجم تجارت جهانی گیاهان دارویی در سال 1996، 60میلیارد دلار بوده که در سال 2010 به 100 میلیارد دلار رسیده، پیش بینی می شود تا سال 2050 به 5000 میلیارد دلار برسد، سهم ایران کمتر 3 درصد تجارت جهانی بوده است و این رقم رقمی بسیار تامل‌برانگیز خواهد بود.
وی تصریح کرد: ارزش صادرات گیاهان دارویی در سال گذشته 520 میلیون دلار بوده که عمدتا بصورت خام از کشور خارج شده است، جالب است بدانیم همین محصولات بعنوان مثال زعفران ایرانی در خارج از کشور فرآوری و بسته بندی شده و با نرخ بالاتری وارد کشور خواهد شد و آنهم به دلیل نبود زنجیره ارزش گیاهان دارویی در کشور است.
مدیر مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی جهاددانشگاهی ایلام گفت: کشورهای خام فروش در زنجیره ارزش در حلقه های پایینی قرار دارند و کشورهایی موفق خواهند بود که در حلقه های بالای این زنجیره بر اساس دانش فنی و فناوری ورود و سرمایه گذاری کرده باشند. این کشورها دیگر تحریم نخواهند شد و اگر در کشور ما در همه موضوعات به تشکیل زنجیره ارزش محصولات اقدام کنیم دیگر کشوری نمیتواند به راحتی مارا تحریم کند، اینجاست که اقتصاد مقاومتی که فرمایش مقام معظم رهبری است معنا پیدا می کند و اقتصاد ما در مقابل تکانه های خارجی تاب آور و مقاوم خواهد بود.
مومنی با بیان اینکه در دنیای پیچیده امروزی که روز به روز تعاملات و ارتباطات دوسویه اجزاء بیشتر و بیشتر می شود نمی شود با گسسته نگری و جزیره ای فکر کردن و عمل کردن به نتیجه رسید، تصریح کرد: در حوزه گیاهان دارویی بهتر است نگاه اکوسیستمی و یا زیست بومی داشته باشیم.
وی با طرح این اسوال که چرا بعد از آتش سوزی جنگل های زاگرس این جنگل ها دوباره احیاء می شود اما یک پارک که دچار این حادثه می شود کاملا از بین می رود، ادامه داد: جواب سوال این است که جنگل های زاگرس یک اکوسیستم است اما پارک اکوسیستم نیست و تعدادی درخت هستند که ما کاشتیم. تفاوت اینجاست ، اکوسیستم دچار اختلال می شود ولی از بین نمی رود.
مدیر مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی جهاددانشگاهی ایلام گفت: در حوزه های کارآفرینی و موضوع بحث ما که گیاهان دارویی است  باید نگاه اکوسیستمی داشت تا موفق شد. گیاهان دارویی یک فرصت بکر جهت ایجاد شغل و درآمد زایی برای استان است  چرا که در بخش های مختلفی چون برندینگ و پکینگ(بسته بندی) در کشور هنوز دچار مسئله است و حل نشده باقی مانده است. کاشان با یک گل محمدی در دنیا مطرح می شود اما ایلام با 330 گونه گیاه دارویی حرفی برای گفتن ندارد. 
مومنی ادامه داد:استان ایلام با دارا بودن فلور غنی گیاهی، منابع آب و خاک، اقلیم متنوع آب و هوایی، اراضی حاصلخیز کشاورزی، وجود پتانسیل های بالقوه ی مناسب کشت دیم در اکثر مناطق استان، منابع طبیعی تجدید شونده شامل جنگلها و مراتع، وجود بسترهای مناسب نیروی انسانی، وجود بازارهای مصرف درون و برون استانی و بخصوص بازار بسیار مستعد کشور عراق از طریق مرز بین‌الملی مهران و مرز چیلات شهرستان دهلران بستر مناسبی را جهت شکوفایی در بخش کشاورزی و توسعه گیاهان دارویی دارا است.
وی با بیان اینکه گسترش شبکه های آبرسانی و افزایش سطح زیر کشت زمین های آبی و بهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی، طرح های نوین آبیاری وخصوصا ایجاد طرح های کلانی چون طرح احیای دشت‌های خوزستان و ایلام (انتقال آب از سد کرخه به ایلام) و سامانه گرمسیری یکی دیگر از مهمترین مواردی است که می تواند فعالیت در عرصه توسعه کشت گیاهان دارویی در استان را توجیه کند،  تصریح کرد: جهاد دانشگاهی ایلام با توجه به ظرفیت استان در گیاهان دارویی از سال 1389 فعالیت خود را در این حوزه با راه اندازی "اولین مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی در غرب کشور " آغاز و کشاورزان زیادی را ترغیب و تشویق به کاشت گیاهان دارویی کرد.
مدیر مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی جهاددانشگاهی ایلام با تاکید بر اینکه نبود زنجیره ارزش این گیاهان در استان سبب اختلال در ادامه فعالیت شد، تصریح کرد:  در سال 96 این واحد با نگاه ایجاد یک زیست بوم فناور در حوزه گیاهان دارویی اقدام به راه اندازی "مجتمع تحقیقات و فناوری گیاهان دارویی در شهرستان دهلران" مجدد فعالیت خود را ادامه داد.
مومنی تصریح کرد: این مجتمع اولین مجتمع در حوزه گیاهان دارویی گرمسیری در کشور خواهد بود که با هدف تغییر الگوی کاشت، کمک به ایجاد اشتغال خصوصا در مناطق روستایی، تثبیت جمعیت روستایی، تجاری سازی محصولات گیاهان دارویی، فرآوری و بسته بندی محصولات تولید شده در استان ایلام ایجاد شده است.
وی تصریح کرد: امیدواریم که با همکاری مسئولان استانی و دستگاه های مرتبط با این حوزه بتوانیم زیست بوم فناور گیاهان دارویی را با هدف ایجاد زنجیره ارزش گیاهان دارویی در استان راه اندازی نماییم چرا که این حوزه  یکی از بهترین مسیرها جهت ورود منابع مالی به استان است و می‌تواند مشاغل پایدار زیادی را ایجاد کند.